آموزش جامع تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس

همان‌طور که می‌دانید برای سرمایه گذاری در ایران، بازارهای موازی وجود دارد که می‌توانید سرمایه خود را در آن بازار تزریق نمایید. به‌ عنوان‌مثال شما به ‌منظور سرمایه گذاری می‌توانید در بازار سرمایه، بازار مسکن، بازار خودرو، بازار طلا و ارز و … وارد شوید. شرط پایه و مهم در این راستا داشتن علم کافی نسبت به آن حوزه سرمایه گذاری است.

برای کسب سود خوب و ایده‌آل و در بازار بورس شما باید پیوسته در حال یادگیری باشید. شما با ابزارهای آموزشی در این بازار می‌توانید چند قدم از سایر سرمایه گذاران در این بازار جلوتر باشید و به ‌دوراز هیجانات و تصمیمات احساسی، بهترین تصمیمات خود را به‌ منظور سرمایه گذاری اتخاذ کنید. تابلو خوانی در بورس به مهارت شما در امر معاملات در بازار بورس بسیار کمک می‌کند و اتفاقات مهم در سهم مدنظر را می‌توانید در بازار بررسی کنید. شما با استفاده از این اطلاعات قادر هستید که نسبت به خریدوفروش سهام، تجزیه و تحلیل ابتدایی را انجام داده باشید. پس در ادامه با ما خواهید خواند که تبلو خوانی چیست و چگونه میتوانیم برای یک معامله ی موفق از آن بهره من شویم.

تابلو خوانی در بورس چیست؟

یکی از سایت‌های پرکاربرد به ‌منظور ارزیابی و خریدوفروش سهام در بازار بورس ایران، سایت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی WWW.TSETMC.COM است که با مراجعه به این سایت می‌توانید به انبوهی از اطلاعات مهم در راستای معاملات سهم موردنظر دسترسی داشته باشید. اطلاعات سهم‌ها به صورت روزانه و لحظه‌ای در ساعات بازار بورس به‌روزرسانی شده و شما با استفاده از این اطلاعات می‌توانید با تحلیل و بررسی برای خریدوفروش سهم اقدام نمایید. در ادامه سعی داریم با استفاده از تصاویر مربوط به سایت TSE به تشریح جزئیات و نحوه استفاده از اطلاعات منتشر شده بپردازیم.

جستجوی نماد در سایت TSE

در صورت ورود به سایت TSE با منوهای رنگی سایت مواجه خواهید شد که در گام اول به‌ منظور جستجوی اطلاعات نماد موردنظر طبق تصویر زیر روی آیکن ذره‌بین کلیک کرده و نام نماد را در کادر وارد نمایید و با اعمال گزینه جستجو، اطلاعات سهم در صفحه ‌نمایش داده خواهد شد.

در مراحل بعد به صورت مجزا به بخش‌های مختلف این اطلاعات خواهیم پرداخت.

بررسی مشخصات قیمتی

در بخش اول شاهد وضعیت قیمتی سهم هستیم که در این بخش قیمت حال حاضر سهم نمایش داده می‌شود. منظور از قیمت خرید، بهترین سفارشی است که با این قیمت در سطر اول قرار گرفته است. قیمت معامله نشان دهنده آخرین قیمت معامله شده سهام مدنظر است. قیمت اولین، بیانگر قیمت اولین معامله‌ای است که در نماد انجام شده است و قیمت پایانی میانگین موزون قیمت‌های معامله شده همان روز بوده که با توجه به حجم معاملات نمایش داده می‌شود. قیمت فروش نیز در سطر اول برای بهترین سفارش بوده و در نهایت قیمت دیروز، بیانگر قیمت پایانی روز گذشته است.

نکته مهم: در صورتی‌که آخرین قیمت معامله نسبت به قیمت پایانی طبق اطلاعات نمایش داده شده بیشتر باشد، احتمال وضعیت خوب و مثبت برای سهم در روزهای آتی وجود داشته و برعکس. از میزان حجم مبنای سهم برای محاسبه قیمت پایانی سهم نیز استفاده می‌شود. در نظر داشته باشید اگر تعداد سهم معامله شده در یک روز کاری کمتر از میزان حجم مبنا باشد، قیمت پایانی نزدیک به صفر خواهد بود. برای به دست آوردن قیمت مجاز معاملاتی روز آینده نیز از قیمت پایانی استفاده می‌شود.

بررسی بازه قیمتی

شما در این بخش قادر هستید که اطلاعات تغییرات قیمتی سهم را در بازه‌های روزانه، هفتگی و سالیانه مشاهده و بررسی کنید. منظور از بازه روز، حداقل و حداکثر قیمتی است که سهام یک شرکت می‌تواند در آن بازه معامله شود. منظور از قیمت مجاز این است که سهم مدنظر شما در آن بازه می‌تواند روزانه در حال نوسان باشد. برای بررسی مشخصات قیمتی سهام در طی یک هفته باید از گزینه بازه هفته استفاده نمایید و همین‌طور گزینه بازه سال، مشخصات قیمتی سهم در طول یک سال نمایش می‌دهد.

همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، بازه روز سهام ثبهساز در ردیف اول قرار گرفته که این سهم در روز معاملاتی رأس ساعت 9:00 با قیمت 2.810 مورد معامله قرار گرفته است. بنا به درخواست یا تقاضا در بازار نسبت به این سهم، با همین قیمت تا انتهای بازار مورد سفارش گیری قرار داشته است. پس با توجه به این مثال متوجه شدیم که بازه روز سهم ثبهساز در این روز معاملاتی در حالت سقف قیمتی خود قرار گرفته است.

خرید و فروش حقیقی و حقوقی در تابلو خوانی در بورس

همان‌طور که می‌دانید در بازار سرمایه معامله‌گران به دو دسته تقسیم می‌شوند که یکی حقیقی و دسته دوم حقوقی‌ها هستند. در این بخش شما می‌توانید اطلاعات مربوط به معاملات هر دو دسته را مشاهده و بررسی کنید. در اصل سرمایه گذاران حقوقی، شرکت‌های هستند که از طریق شرکت اقدام به دریافت کد بورسی کرده‌اند و سرمایه گذاران حقیقی افرادی هستند که به صورت شخصی برای ثبت‌نام و دریافت کد بورسی، اقدام کرده‌اند.

در این بخش همان‌طور که گفته شد، یکی از مهم‌ترین اطلاعات نمایش داده می‌شود که با استفاده از آن مشخصات میزان خریدوفروش دو دسته حقیقی و حقوقی در دسترس است. شما با استفاده از این مشخصات می‌توانید به تجزیه و تحلیل سهم موردنظر بپردازید. طبق تصویر زیر، مشخصات خریداران در قسمت راست و مشخصات فروشندگان در قسمت چپ قابل مشاهده است.

بررسی مشخصات معاملات در سهم

منظور از تعداد معاملات طبق تصویر زیر، تعداد معامله‌هایی است که در یک سهم انجام شده است. به ‌عنوان‌ مثال نماد ثبهساز در روز تعداد 12276 معامله داشته که آن عدد ربطی به حجم معاملات هم ندارد. در واقع حجم معاملات از تعداد سهام شرکت که در طول روز معاملاتی بین خریدار و فروشنده ردوبدل شده شکل می‌گیرد. مثلاً حجم معاملات نماد ثبهساز 23.98 میلیون بوده است.

ارزش معاملات: در نظر داشته باشید که سهام یک شرکت در یک روز معاملاتی بر اساس عرضه و تقاضا در قیمت و حجم‌های مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد. به ‌عنوان‌ مثال اگر شما ۵۰۰ سهم ۱۰۰۰ تومانی خریده باشید، ارزش معامله شما ۵۰۰۰۰۰ تومان می‌شود. شخص دیگری ۶۰۰۰ سهم به قیمت ۱۰۵۰ تومان خریده باشد ارزش معامله آن ۶۳۰۰۰۰۰ تومان می‌شود. حال اگر به همین ترتیب ارزش کل معاملات آن روز سهم را جمع کنیم، ارزش معاملات سهم به دست خواهد آمد.

حجم مبنا در سایت TSE

به تعداد سهمی که در یک سهم در یک روز معاملاتی مورد معامله قرار بگیرد، تعداد سهام نامیده می‌شود و همین‌طور حداقل سهمی که در طول یک روز باید معامله شود تا قیمت پایانی سهم بتواند نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، حجم مبنا می‌گویند. منظور از سهام شناور به درصدی از سهام شرکت گفته می‌شود که در اختیار عموم است. به‌ عنوان نمونه در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که 20 درصد سهام ثبهساز در اختیار عموم است.

نکته مهم: هر میزان که درصد سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد می‌توان نتیجه گرفت که قیمت‌گذاری سهام بر اساس میزان عرضه و تقاضای واقعی بازار مشخص می‌شود و فرآیند سفته‌بازی در این گونه سهم‌ها کمتر به چشم می‌خورد.

مشخصات EPS و P/E، مهم ترین بخش در تابلو خوانی بورس

تا این بخش از مقاله با اطلاعات مختلفی راجع به سهام در سایت TSE آشنا شدید. در این بخش به یکی از مهم‌ترین اطلاعات تابلو بازار می‌پردازیم. در نظر داشته باشید که سود هر سهم شرکت با EPS و نسبت قیمت به درآمد شرکت با عنوان P/E یاد می‌شود (بیشتر بخوانید: P/E چیست؟). در اصل در تحلیل بنیادی و بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها، با صورت مالی سود و زیان مواجه می‌شویم که با استفاده از اطلاعات آن می‌توان پی برد که فرآیند سود و زیان یک شرکت در طول سال به چه شکل بوده است. در نظر داشته باشید زمانی که EPS در تابلوی معاملات سهم مدنظر شما، منفی بود نشان دهنده این است که این شرکت از دسته شرکت‌های زیان ده است. همین‌طور P/E از ابزارهای مهم تحلیلگران بازار است که با استفاده از آن می‌توانند به ارزش ذاتی سهم پی ببرند.

ارزیابی جدول خریدوفروش سهام در سایت TSE

شما در این بخش شاهد روند کنونی معاملات سهم هستید که در سطح‌ها و ستون‌های مختلف، برترین عرضه و تقاضای بازار در سهم مدنظر را می‌توانید مشاهده کنید. شما در زمان ثبت سفارش خود می‌توانید بنا به اطلاعات درج شده در جدول پیش رو، قیمت سفارش خود را انتخاب نمایید. این نکته بدیهی است که در این جدول اولویت سفارش با سطر اول است. به‌منظور درک بهتر به تصویر زیر دقت نمایید:

ارزیابی نمودار قیمت و حجم

شما با استفاده از این نمودار می‌توانید متوجه شوید که در دامنه نوسان روز جاری چه حجمی و در چه قیمتی از سهام در بازار مورد معامله قرار گرفته است.

کد به کد در تابلوخوانی

یکی دیگر از تکنیک‌های مهم در فرآیند تابلو خوانی، بررسی و مشاهده معاملات کد به کد است. عملیات کد به کد در بازار بورس به اشکال مختلفی انجام می‌شود که عبارت‌اند از: حقیقی به حقیقی، حقیقی به حقوقی، حقوقی به حقوقی، حقوقی به حقیقی. هر کدام از این فرآیندها در شرایط متفاوتی از معاملات بازار، قابل مشاهده هستند. از میان تمام این مراحل، کد به کد «حقوقی به حقیقی» بیش‌ترین کاربرد را در معاملات بازار بورس دارد.
اگر در بررسی‌های خود، چهار اصل زیر را در روند معاملات مشاهده کردید، به این معنی است که نوع کد به کد، حقوقی به حقیقی است. این چهار اصل عبارت‌اند از:

1. بیش از 70 درصد حجم معاملات در سهم، توسط افراد حقوقی انجام شده باشد.
2. نسبت حجم معاملات به میانگین حجم ماهیانه بیشتر از 3 باشد.
3. نسبت قدرت خریدار حقیقی بیشتر از 3 باشد.
4. از نظر تکنیکالی، قیمت سهم در روند حمایتی، معتبر باشد

برای آشنایی با تکنیک تابلو خوانی در بورس میتوانید در دوره آموزش تابلو خوانی پیشرفته ثبت نام کنید.