چگونه بهترین صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم؟
بازار سرمایه در سال‌های اخیر مورد استقبال بیشتری قرار گرفت. این امر باعث شد تا افراد با هر سطح از دانش و سرمایه به فکر سرمایه‌گذاری و کسب منفعت از این بازار باشند. این اتفاق مزایا و معایبی دارد. نکته اصلی این است که شما تا علم لازم برای فعالیت در بازار سرمایه را نداشته باشید امکان کسب سود نخواهید داشت.
از این رو صندوق‌های سرمایه‌گذاری راه‌کاری مناسب به جای آموزش دیدن و صرف زمان است. برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه‌گذاری باید موارد متعددی را بررسی کنید.
افراد به واسطه روحیات خود، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری، میزان سرمایه و عواملی از این دست اقدام به سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها می‌کنند.
برای فعالیت به روش فردی شاید سال‌ها زمان لازم باشد تا بتوانید تجربه لازم را کسب کنید و بهترین عملکرد را داشته باشید. صندوق‌های سرمایه‌گذاری تمام مراحل لازم را به خوبی انجام می‌دهند و با استفاده از تجربه و اطلاعاتی که در دست دارند، امکان فعالیت به ساده‌ترین حالت و بدون نیاز به هیچ دانشی را برای ما فراهم کرده‌اند.
در این مقاله ابتدا به توضیح صندوق‌ها خواهیم پرداخت سپس نحوه انتخاب بهترین صندوق را شرح خواهیم داد:
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به طور کلی دو حالت دارند:
صندوق‌های قابل معامله
این صندوق‌ها ساختاری مانند سهام دارند و با داشتن کد بورسی و معاملاتی می‌توانید به معامله آنها بپردازید.
صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال
این صندوق‌ها نیاز به مراجعه حضوری به شعب صندوق یا ورود به سامانه اختصاصی آنها دارند و از طریق سامانه معاملاتی امکان خرید و فروش ندارند.
حال که با ماهیت کلی صندوق‌ها آشنا شدیم، انواع صندوق سرمایه گذاری را از نظر نحوه تخصیص دارایی بررسی خواهیم کرد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نحوه ترکیب دارایی، ماهیت متفاوتی دارند و متناسب با ماهیت آنها، هر صندوق مناسب قشر خاصی از سرمایه‌گذاران است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل اینکه زیر نظر سازمان بورس تاسیس می‌شوند و دارای تیم سبدگردان متخصص و با تجربه هستند، کمترین میزان ریسک را دارند و به دلیل جذب سرمایه‌ای کلان، می‌توانند بازده مناسبی ایجاد کنند.
صندوق‌ها به ۴ دسته درآمد ثابت، سهامی، مختلط و مبتنی بر کالا تقسیم می‌شوند:
صندوق درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت بین ۷۰ الی ۹۰ درصد از دارایی خود را صرف سرمایه‌گذاری در اوراق درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی می‌کنند. باقی دارایی آنها نیز در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذای می‌شود. این صندوق‌ها میزان ریسک و سود پایینی دارند و مناسب افراد ریسک‌گریز هستند. به دلیل اختصاص بخشی از سرمایه به سهام، میزان سود آنها کمی از بانک بیشتر است. این صندوق‌ها پرداخت سود دارند.
از مزایای این صندوق‌ها می‌توان به عواملی مانند: نقدشوندگی بالا، مدیریت حرفه‌ای، قابل اعتماد با حداقل ریسک، نحوه پرداخت سود، بازدهی بالاتر از بانک و سرمایه‌گذاری آسان با مبالغ اندک اشاره کرد.
صندوق سهامی
این صندوق‌ها بین ۷۰ الی ۹۵ درصد از دارایی خود را به سهام شرکت‌های بورسی اختصاص می‌دهند و باقی آن در اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوق‌ها میزان ریسک و سود بالاتری دارند. پرداخت سود ندارند و منفعت آنها از افزایش نرخ واحد‌های صندوق به دست می‌آید. برای افرادی که میزان ریسک پذیری بالایی دارند و به دنبال کسب منفعت بیشتر هستند، این صندوق‌ها مناسب است.
از مزایای این صندوق‌ها می‌توان به عواملی مانند: سودآور بودن در بلند مدت، حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم، استفاده از دانش تیم سبدگردان، رهایی از صف فروش، شفافیت و بهترین عملکرد و سهولت خرید و فروش اشاره کرد.
صندوق مختلط
این صندوق‌ها ساختاری متعادل دارند و از نظر تخصیص دارایی در بین دو صندوق قبل قرار دارند. حدودا نیمی از دارایی در سهام و نیمی دیگر در اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.
برای افرادی که میزان ریسک و سود متعادل می‌خواهند، این صندوق‌ها مناسب است. هر چه میزان سرمایه‌گذاری در سهام، در این صندوق‌ها بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری بیشتری دارند.
از مزایای این صندوق‌ها می‌توان به عواملی مانند: امکان کسب بازدهی بیشتر و ریسک کمتر، سود بیشتر در دوران رونق، زیان کمتر در دوران رکود، مدیریت تخصصی و نقد شوندگی بالا اشاره کرد.
صندوق مبتنی بر کالا
دارایی این صندوق‌ها، اوراق مبتنی بر کالا است. امکان خرید و نگه‌داری فیزیکی این صندوق‌ها موجود نیست. در این صندوق‌ها هم امکان معامله برای یک کالا و هم برای سبدی متشکل از چند کالا وجود دارد. از مزایای این صندوق‌ها می‌توان به عواملی مانند کاهش هزینه‌ها، افزایش امنیت، وجود بازار ثانویه شفاف، متنوع سازی و وجود پشتوانه قوی اشاره کرد.
عوامل موثر در انتخاب بهترین صندوق سرمایه‌گذاری
انتخاب بهترین صندوق وابسته به یک سری عوامل است که در ادامه توضیح خواهیم داد.
- میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار
- سابقه بازدهی صندوق
- استراتژی زمانی سرمایه‌گذار
- وضعیت اقتصادی
در ادامه به توضیح هر یک از این عوامل خواهیم پرداخت:
میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار
یکی از عوامل مهم در انتخاب صندوق‌ها، میزان ریسک‌پذیری است. اگر ریسک گریز هستید، باید به سود‌های پایین اکتفا کنید و صندوق‌های درآمد ثابت مناسب شما هستند. در این صندوق ها سود ثابتی به عنوان بازده پرداخت می‌شود که کمی از بانک بیشتر است.
اگر میزان سود بالاتری بخواهید، میزان ریسک بالاتری نیز باید متحمل شوید و صندوق‌های سهامی مناسب شما هستند. این صندوق‌ها مناسب برای سرمایه‌گذاری بلند‌مدت هستند.
اگر میزان ریسک‌پذیری شما متعادل است، صندوق‌های مختلط و طلا برای شما مناسب هستند. این صندوق‌ها سود ثابت ندارند و در مقایسه با صندوق‌های سهامی ریسک کمتری دارند.
سابقه صندوق
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد، به سرمایه‌ای کلان دست پیدا می‌کنند. این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس هستند و نحوه عملکرد آنها بررسی می‌شود. توجه به عواملی مانند: سابقه فعالیت صندوق، سازمان موسس آن، بازده و اسامی مدیر و تیم سبدگردان، در بررسی سابقه صندوق سرمایه گذاری موثر است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای سایت اطلاع‌رسانی هستند و با مراجعه به سایت آنها، می‌توانید اساسنامه، گزارش عملکرد صندوق و عوامل دیگر را بررسی کنید.
مورد دیگری که مهم است بررسی عملکرد صندوق در دوران رکود و رونق بازار است و میزان دارایی صندوق نیز باید برسی شود، چراکه هرچه دارایی بیشتر باشد یعنی صندوق مورد اعتماد بیشتری است.
افق زمانی سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاران باید مشخص کنند که دوره زمانی سرمایه‌گذاری آنها چقدر است. در واقع زمان مورد نظر بر نحوه انتخاب صندوق موثر است. به طور کلی از نظر زمانی سرمایه‌گذاری به سه دسته بلند‌مدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت تقسیم می‌شود.
اگر هدف ما سرمایه‌گذاری کوتاه مدت یا میان مدت باشد، بهتر است از صندوق‌های سهامی و مختلط در شرایط تورمی و نوسان بازار استفاده کنیم چراکه دریافت سود بیشتر عموما مد نظر است. با توجه به تورم کنونی برای مدت کم، صندوق‌های درآمد ثابت که سود پایینی دارند، مناسب نیستند. در سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، صندوق‌های سهامی مناسب برای شرایط تورمی و نوسان بازار هستند و در شرایط اقتصادی عادی می‌توانید از صندوق‌های درآمد ثابت استفاده کنید.
چنانچه هدف شما سرمایه گذاری بلند‌مدت باشد، می‌توانید از صندوق‌های سهامی یا مختلط استفاده کنید. در افق سرمایه‌گذاری بلند‌مدت، بهترین راه تشکیل سبدی از صندوق‌های مختلط و سهامی است. به دلیل اینکه مدت سرمایه‌گذاری زیاد است، هراسی از نوسانات بازار نیست و شاید در طول دوره فراز و نشیب‌هایی ایجاد شود، اما در بلند‌مدت به ثبات خواهد رسید. صندوق‌های درآمد ثابت به هیچ وجه برای سرمایه‌گذاری بلند‌مدت مناسب نیستند.
نحوه ترکیب دارایی صندوق‌ها امری است که سبب آرامش خاطر ما می‌شود، چرا که حیطه تخصیص دارایی آنها مشخص است، از طرفی تمامی جوانب در نظر گرفته می‌شود.
وضعیت بازار بورس
توجه به وضعیت بازار، یکی از ارکان مهم دیگر است که باید مورد توجه قرار گیرد. در زمان نزول بازار بهترین گزینه صندوق درآمد ثابت است. این صندوق‌ها با ثبات هستند و به دلیل اینکه در اوراق بانکی صرف می‌شوند، نزول بازار درآن‌ها تاثیر چندانی ندارد و اصل سرمایه محفوظ است.
مورد دیگری که پیشنهاد می‌شود صندوق طلا است. در واقع شما سرمایه‌گذاری خود را بر روی این فلز ارزشمند انجام دادید و نزول بازار سهام چندان در این بازار تاثیر‌گذار نیست.
در زمان رونق بازار، صندوق‌های سهامی مناسب هستند. میزان سود آنها بیشتر است و به دلیل رونق بازار سهام، سوددهی بیشتری خواهند داشت.
لازم به ذکر است که با داشتن سبدی متشکل از چند صندوق، می‌توانید در بازه‌های مختلف ساختار آنها را تغییر دهید و با کمترین ریسک بتوانید سود قابل توجهی کسب کنید.
مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری
با توضیحاتی که در مورد صندوق‌ها و عوامل موثر برای انتخاب بهترین صندوق داده شد، ابتدا لازم است که صندوق‌ها را با توجه به ماهیت آنها با یکدیگر مقایسه کنید. مثلا اگر صندوق درآمد ثابت مد نظر ما است، باید صندوق‌های درآمد ثابت را با یکدیگر مقایسه کنیم. با استفاده از شرایط روحی و فکری فردی خود و مقایسه صندوق‌ها، می‌توانید نسبت به روحیات خود، بهترین صندوق را پید کنید. از طرفی در سایت فیپیران می‌توانید به مقاسیه انواع صندوق‌ها بپردازید. در حال حاضر ۲۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری در ایران فعالیت دارند و انتخاب از بین این صندوق‌ها مستلزم صرف زمان و بررسی تمام آیتم‌هایی است که معرفی کردیم.
بین دو صندوق با نوسان سود متفاوت، کدام بهتر است؟
در برخی مواقع میزان سود یک صندوق در مقایسه با صندوقی دیگر به مراتب بالاتر است. این مسئله ممکن است موجب وسوسه سرمایه‌گذار شود. اما لازم است دقت کنیم که شاید این سود برای چند ماه باشد و با افت ارزش بازار سهام، سود این صندوق نیز به مراتب کمتر خواهد شد.
پس تصمیم‌گیری کاملا با سرمایه‌گذار است که سود و ریسک بیشتر را ترجیح می‌دهد، یا به دنبال امنیت سرمایه است. بازه سرمایه‌گذاری در این انتخاب نقش‌آفرین است. برای مدت محدود، صندوق‌های پر‌نوسان پیشنهاد نمی‌شوند، در حالی‌که برای مدت زیاد بسیار مناسب هستند.
محاسبه ضریب آلفا و بتای صندوق سرمایه‌گذاری
ضریب بتا در واقع نشان‌دهنده میزان تغییر ارزش دارایی صندوق نسبت به نوسانات بازار است. با محاسبه ضریب بتا، میزان ریسک دارایی در مقایسه با کل بازار به دست می‌آید. بالاتر بودن این عدد به معنای ریسک بیشتر سرمایه‌گذاری در صندوق مورد نظر است.
ضریب آلفا یا بازده فعال صندوق، نشان‌دهنده این است که صندوق نسبت به شاخص بازار چه میزان بازده مازاد داشته است. بالاتر بودن این عدد نشان از وضعیت مطلوب صندوق است.
برای بررسی این دو ضریب نیازی به انجام محاسبه نیست و با استفاده از سایت صندوق، می‌توانید ضرایب موجود را مشاهده کنید.
انتخاب بهترین صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
بعد از اخذ تصمیم در ارتباط با ورود به صندوق‌های درآمد ثابت، حال باید به انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری بپردازید. برای اینکه بتوانید به درستی انتخاب کنید، باید سه عامل زیر را بررسی کنید:
- سایز صندوق
- نوسان سود صندوق در گذشته
- مقایسه عملکرد صندوق مورد نظر نسبت به دیگر صندوق‌ها
با استفاده از سایت فیپیران و سایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، می‌توانید این عوامل را بررسی کنید و به بهترین نتیجه برسید.
توجه داشته باشید که صرفا بزرگی یک صندوق ملاک نهایی برای موفقیت آن نیست چراکه هرچه صندوق بزرگ‌تر باشد، مدیریت آن نیز سخت‌تر است.
برای مقایسه نوسان سود، یک بازه مشخص را در نظر بگیرید و میانگین بازه را بررسی کنید. چراکه ممکن است درصد سود برای یکی از ماه‌ها از صندوق دیگر بیشتر باشد اما در مجموع ۶ ماه و میانگین آن در مقایسه با صندوق دیگر کمتر باشد.
مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
در واقع برای اینکه بتوانیم به درستی این بررسی را انجام دهیم باید صندوق‌های مختلف را در بازه‌های زمانی یکسان مورد بررسی قرار دهیم. شرایط بازار نیز در این امر موثر است.
یک روش مرسوم برای تشخیص عملکرد صندوق‌های درآمد ثابت، مقایسه بازدهی هر صندوق درآمد ثابت با میانگین بازدهی کل صندوق‌های درآمد ثابت است. بنابراین اگر بازده یک صندوق از میانگین کل صندوق‌ها بیشتر باشد، می‌توانیم نتیجه بگیریم که عملکرد صندوق نسبت به متوسط بازار بهتر بوده است.
مورد دیگر مقایسه این صندوق‌ها با بانک است. به دلیل اینکه ماهیت این دو به هم شبیه هستند اما بازده صندوق‌های درآمد ثابت بیش از بانک است، با این قیاس نیز می‌توانیم به برتر‌بودن صندوق پی ببریم.
کلام آخر
بهترین راه‌کار موجود برای افرادی که دانش و تجربه فعالیت در بورس را ندارند و به دنبال کسب منفعت و سرمایه‌گذاری در این بازار هستند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.
این صندوق‌ها با توجه به سلایق مختلف و با ترکیب دارایی، سود و ریسک متفاوت تاسیس شده‌اند. افراد با توجه به میزان ریسک‌پذیری، روحیات خود، میزان سرمایه و … می‌توانند صندوق دل‌خواه را انتخاب کنند.
وجود تیم متخصص و با تجربه سبدگردان، تاثیر بسزایی در کاهش ریسک و افزایش بازدهی این صندوق‌ها دارد. با توجه به مدت زمان دل‌خواه برای سرمایه‌گذاری، انتخاب‌ها متفاوت هستند و برای اینکه بتوانید بهترین انتخاب را در میان صندوق‌ها داشته باشید، لازم است که به بررسی کامل پیش‌نیاز‌هایی که ذکر کردیم، بپردازید.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)