نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
با یک نگاه کلی می‌توان گفت در تمام کسب و کارها، صاحبان مشاغل به دنبال بازگشت سرمایه خود و کسب سود از آن هستند. نرخ بازگشت سرمایه در واقع نسبت سود کسب‌شده به هزینه پرداختی است. این شاخص بیان‌گر میزان سود سرمایه‌گذاری یا فعالیت‌هایی است که برای رونق کسب و کار انجام‌شده و می‌تواند منطقی‌بودن یا نبودن آن‌ها را در روند سرمایه‌گذاری به ما نشان دهد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با نرخ بازگشت سرمایه، فرمول محاسبه، کاربرد‌ها، مزایا و معایب آن آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید:
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟
به طور کلی یکی از شاخص‌های کلیدی عملکرد و معیار‌ی است که میزان موفقیت یک کسب و کار را بر اساس هزینه‌های پرداختی محاسبه می‌کند. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که محاسبه نرخ بازگشت سرمایه به نوعی می‌تواند معیار اصلی برای بررسی و تعیین استراتژی‌های بازاریابی و تبلیغاتی باشد. نرخ بازگشت سرمایه در واقع نسبت سود کسب‌شده به میزان هزینه و سرمایه صرف‌شده است.
سودهای به دست‌آمده از فعالیت‌های گوناگون مانند تبلیغات، صرفا مالی نیستند اما نرخ بازگشت سرمایه، به درآمد و سودآوری اشاره دارد و سودهای غیر مالی را در بر نمی‌گیرد. تبلیغات یکی از سرمایه‌گذاری‌هایی است که اولویت بالایی در جهت پیشبرد اهداف کسب و کار ما دارد. در دنیای امروز نیاز ما اغلب به بررسی دقیق هزینه‌ها و بازده آن‌ها داریم و این جا است که کارکرد اصلی نرخ بازگشت سرمایه مشخص میشود. در واقع هر هزینه‌ای توجیه اقتصادی ندارد و نمی‌تواند بازده داشته باشد و باید به صورت دقیق بدانیم که کجا و برای کسب چه دست‌آوردی هزینه و وقت صرف می‌کنیم. به کمک ROI، نه‌تنها امکان بررسی فعالیت‌های اقتصادی و نحوه هزینه‌کرد برای آن‌ها محیا است، بلکه امکان سنجش عملکرد بهینه نیز وجود خواهد داشت.
فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
یک فرمول واحد برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه وجود دارد که از نسبت سود حاصل به کل هزینه‌های پرداختی قابل محاسبه است:
نرخ بازگشت سرمایه = (کل هزینه – کل درآمد) \ کل سرمایه گذاری
برای محاسبه بر اساس درصد باید نتیجه را در عدد ۱۰۰ ضرب کنید.
کاربرد نرخ بازگشت سرمایه
یکی از کاربرد‌های اصلی محاسبه ROI، امکان مشاهده خروجی و میزان بازده حاصل‌شده از سرمایه‌گذاری مورد نظر است. هر چه میزان نرخ بازگشت سرمایه بالاتر باشد، در واقع عملکرد بهتری وجود داشته است. کاربرد بعدی آن نیز مرتبط با زمانی است که محصول جدیدی را وارد بازار کرده‌اید. در چنین حالتی لازم است تا میزان سودآوری محصول خود را بررسی کنید. به کمک محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، محاسبه میزان بازده میسر خواهد بود و حتی امکان شبیه‌سازی مشتریان و محاسبه تقریبی نرخ بازگشت سرمایه نیز وجود خواهد داشت. دیگر کاربرد این شاخص در مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری و انتخاب فرصت بهتر است.
نرخ واقعی بازگشت سرمایه
اگر در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، عواملی چون تورم، مالیات و … را در نظر بگیریم، نرخ واقعی بازگشت سرمایه (RRR) به دست می‌آید.
مزایا و معایب نرخ بازگشت سرمایه
مهم‌ترین مزایای سنجش نرخ بازگشت سرمایه
- امکان سنجش میزان کیفیت، خروجی و سود حاصل‌شده در ازای سرمایه‌گذاری انجام‌شده
- توانایی ارزیابی عملکرد تیم بازاریابی در بهینه‌سازی هزینه‌ها در ازای کسب بهترین نتایج
- امکان بررسی میزان ظرفیت برنامه‌های بازاریابی برای بازگشت سرمایه در بازه‌های زمانی کوتاه یا بلند
- توانایی سنجش عملکرد نقشه‌های مختلف بازاریابی و نحوه تعامل با مشتریان و مخاطبان
- امکان بررسی میزان ارزش یک مشتری در درازمدت
- ارائه محصولات جدید متناسب با سیاست‌های درآمدی و میزان سودآوری
مهم‌ترین معایب سنجش نرخ بازگشت سرمایه
- امکان ایجاد سردرگرمی مدیران اشتباه محاسباتی در سنجش این شاخص
- عدم توانایی محاسبه دقیق سود حاصل از برخی کمپین‌ها و مشتریان
- عدم توانایی در تعیین میزان اثر‌گذاری برخی از روش‌های تبلیغات
- اشتباه در تشخیص بستر مناسب برای تبدیل کاربر به مشتری
محاسبه دوره بازگشت سرمایه
دوره بازگشت سرمایه، در واقع مدت‌زمانی است که به طول می‌انجامد تا سرمایه اولیه مجددا به شرکت بازگردد. در این روش میزان سرمایه‌گذاری اولیه تقسیم بر سود احتمالی سرمایه‌گذاری میشود. عموما طرحی برای سرمایه‌گذاری انتخاب میشود که دوره بازگشت سرمایه کمتری داشته باشد. دوره بازگشت سرمایه متحرک امکان محاسبه دوره بازگشت با دقت بالاتری را دارد و از جمع جریانات نقدی پس از تنزیل به دست می‌آید. در محاسبه دوره بازگشت سرمایه، ارزش زمانی پول در نظر گرفته نمی‌شود، برای اعمال آن لازم است که دوره بازگشت سرمایه تنزیل‌شده محاسبه شود که از فرمول زیر به دست می‌آید.
DPP: دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده
Ln: لگاریتم نپرین
O1: میزان سرمایه‌گذاری اولیه
R: نرخ تنزیل
CF: میزان بازگشت سرمایه سالانه
چالش‌های مرتبط با محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
در ادامه به بیان برخی از چالش‌های موجود خواهیم پرداخت:
محاسبه با روش‌های مختلف موجود در کسب و کارهای مختلف
تفاوت نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه برای کسب و کارهای مختلف، سبب مشکل‌تر‌شدن محاسبه این مقدار میشود.
در نظرنگرفتن معیار زمان
مشتریان یک کسب و کار در زمان‌های متفاوتی ورود می‌کنند، اما اصولا زمان را در محاسبات وارد نمی‌کنند و ارزیابی با در نظرگرفتن زمان مشابه، سبب میشود تا محاسبات دقیقی نداشته باشیم.
در نظرنگرفتن سودهای غیرمالی
امکان محاسبه سودهای مالی با کامپیوتر وجود دارد، اما سودهای غیرمالی، به دلیل عدم توانایی محاسبه با کامپیوتر سبب می‌شوند تا محاسبه نرخ بازگشت سرمایه مشکل شود.
تخصیص بودجه بیشتر برای سرمایه گذاری‌هایی که نرخ بازگشت سرمایه بالاتری دارند
صرفا به دلیل بالا‌بودن ROI، نمی‌توان این‌طور استنباط کرد که سرمایه‌گذاری مطلوب‌تری داریم و برخی مواقع، سرمایه‌گذاری‌هایی که مقدار نرخ بازگشت سرمایه کمتری دارند، بهتر عمل می‌کنند. به دلیل علاقه‌مندی مدیران به سرمایه‌گذاری‌هایی که ROI بالاتر دارند، عموما سرمایه به شکل مطلوب توزیع نمی‌شود.
تفاوت تاثیر‌گذاری تبلیغات
در این حالت نیز محاسبه مشکل خواهد بود چرا که تاثیر بر مشتریان واضح و مشخص نیست.
چگونگی بهبود نرخ بازگشت سرمایه
استفاده از راه‌هایی چون کاهش مخارج، افزایش سود، بهبود عملکرد و …، در افزایش بازده تاثیر‌گذارند و یکی از مهم‌ترین عوامل، تعیین هدفی مشخص و روشن و تشخیص عوامل بیرونی تاثیر‌گذار بر کسب و کار است. یکی از راه‌های بهبود نرخ بازگشت سرمایه، افزایش فروش یا بالا‌بردن نرخ فروش است که به کسب بازده بیشتر منجر میشود. از طرفی کاهش هزینه‌ها نیز به افزایش سود فعالیت‌های ما کمک خواهند کرد. به طور کلی میزان توقع ما نیز عامل مهمی است چرا که هر دست‌آوردی صرفا مالی نیست. برخی از فعالیت‌ها تاثیرات غیر مالی بسیار خوبی دارند که سبب حال خوب و وفاداری بیشتر مخاطبان به کسب و کار ما میشود و صرفا با نرخ بازگشت سرمایه قابل توصیف نیستند. پس سیاست‌های خود را چندین بار مرور کنید و به جوانب دیگری جز بحث مالی نیز توجه داشته باشید تا در محاسبات نیز بتوانید به حقیقت نزدیک‌تر باشید.
مقایسه سرمایه‌گذاری با نرخ بازگشت سرمایه سالانه
یکی از معایب سنجش نرخ بازگشت سرمایه، عدم در نظر گرفتن زمان سرمایه‌گذاری است که با بررسی نرخ بازگشت سرمایه سالانه برطرف میشود. در واقع با بررسی این عامل، بازگشت سرمایه در سرمایه‌گذاری‌های مختلف قابل محاسبه است که می‌توان به مقایسه آن‌ها پرداخت و با استفاده از فرمول زیر محاسبه میشود. در این روش هرکدام از سرمایه‌گذاری‌ها که نرخ بازگشت سرمایه سالانه بیشتری داشته باشند، مناسب‌تر هستند.
در این فرمول حرف n، معادل است با تعداد سال‌های انباشت سرمایه
شاخص‌های مورد نیاز برای تحلیل نرخ بازگشت سرمایه
1- بازدهی سرمایه سالانه
بازده سرمایه سالانه دلالت بر کسب سود از سرمایه‌گذاری در یک سال دارد که از فرمول زیر به دست می‌آید.
2- ارزش فعلی خالص
این روش یکی دیگر از روش‌های محاسبه نرخ بازگشت سرمایه است که بر اساس درآمد‌های آینده به همراه تورم، ارزش فعلی یک سرمایه‌گذاری را محاسبه می‌کند. در واقع از تفاوت بین ارزش فعلی درآمدی که از سرمایه‌گذاری حاصل‌شده و هزینه پرداختی برای آن به دست می‌آید و از فرمول زیر محاسبه می شود.
:Ct جریان نقدی خالص طی دوره
:C0 کل هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه
:R نرخ تنزیل
:t تعداد دوره‌های زمانی
3- بازده دارایی‌ها ROA
در واقع از تقسیم سود سالانه بر کل دارایی‌های شرکت به دست می‌آید.
4- بازده حقوق صاحبان سهم ROE
نسبت درآمد خالص به کل حقوق صاحبان سهام است. این شاخص میزان بازده شرکت نسبت به سرمایه را نشان می‌دهد و هرقدر بیشتر باشد، نشان از کسب بازده از سرمایه‌ای کم درمقابل درآمد شرکت دارد و در واقع با سرمایه‌ای اندک، به بازده رسیده است.
کلام آخر
نرخ بازگشت سرمایه به طور کلی یکی از شاخص‌های کلیدی عملکرد و معیار‌ی است که میزان موفقیت یک کسب و کار را بر اساس شاخص هزینه‌های پرداختی محاسبه می‌کند. در واقع معادل با نسبت سود کسب‌شده به میزان هزینه و سرمایه صرف شده است. در دنیای امروز بسیاری از فعالیت‌ها مانند تبلیغات وجود دارند که علاوه بر بازده مالی، نکات مثبتی از قبیل وفاداری بیشتر مشتریان را به همراه خواهند داشت. نرخ بازگشت سرمایه به بررسی بازده مالی فعالیت‌های اقتصادی می‌پردازد و امکان سنجش جوانب دیگر را ندارد. لازم است علاوه بر محاسبه این شاخص، به بررسی ابعاد دیگر موجود بپردازیم تا در درجه اول درک و تحلیل درستی داشته باشیم و صرفا بر اساس مقدار نرخ بازگشت تصمیم نگیریم. این رویکرد موجب میشود از موقعیت‌های بهتری که نرخ بازگشت کمتری دارند غافل نشویم.در این مقاله اطلاعات لازم را در مورد این شاخص مطرح کردیم. لازم به ذکر است که این شاخص می‌تواند سنجه‌ای برای بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌های اضافی که توجیه اقتصادی ندارند، باشد.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)