حباب سکه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
در سال‌های اخیر با مفهوم حباب قیمتی در کالاهای مختلف آشنا شدیم. به اختلاف قیمت ذاتی کالا با قیمت عرضه آن، حباب قیمتی گفته می‌شود. حباب قیمتی در بعضی از کالاها به راحتی قابل محاسبه نیست، به دلیل آن‌که قیمت واحد یا مرجع دقیقی ندارند.
در بازار طلا به دلیل داشتن فرمولی واحد برای محاسبه، از طرفی وجود قیمت جهانی طلا، حباب قیمتی در بورس بیشتر لمس می‌شود و قابل محاسبه است. از آن‌جا که این اختلاف قیمت به دلیل میزان عرضه و تقاضا به وجود آمده است و ماندگار نیست، به آن حباب گفته می‌شود. این حباب دیر یا زود باید شکسته شود و قیمت به ارزش واقعی خود بازگردد. در این مطلب به برسی حباب طلا و سکه و دلایل به وجود آمدن و نحوه محاسبه آن خواهیم پرداخت.
حباب سکه و طلا به چه معنی است؟
به دلیل روشن‌بودن ارزش ذاتی سکه و طلا، تا حدود زیادی با استفاده از فرمول و اونس جهانی برای محاسبه حباب طلا می‌توانیم اقدام کنیم. به اختلاف قیمت عرضه طلا در بازار نسبت به ارزش ذاتی(اونس جهانی) آن حباب طلا گفته می‌شود. حباب سکه و طلا به دو دسته حباب مثبت و منفی تقسیم می‌شود.
به دلیل اینکه سکه تعداد محدودی در سال ضرب می‌شود، حباب بیشتری نسبت به شمش و سایر مشتقات طلا دارد و حباب آن نسبت به قیمت طلا محاسبه می‌شود. برای سکه‌ها از نظر سایز، قدیم یا جدید بودن و میزان تقاضا، حباب متفاوتی وجود دارد و این عوامل در تعیین حباب سکه موثر هستند.
انواع حباب
پیش از توضیح این بخش لازم است با چند اصطلاح مرتبط آشنا شویم.
قیمت عرضه: قیمتی است که فروشندگان تمایل به فروش کالای خود با آن قیمت را دارند .
قیمت تقاضا: در واقع بهایی است که خریداران تمایل دارند برای کالای مورد نظر پرداخت کنند.
نقطه تعادل: هنگامی‌که میزان عرضه و تقاضا متناسب باشد، قیمت کالا به نقطه تعادل می‌رسد.
حباب کالا به دو دسته حباب مثبت و منفی تقسیم می‌شود.
حباب مثبت: زمانی‌که قیمت عرضه از قیمت تقاضا و ارزش ذاتی بیشتر شود در واقع حباب قیمتی مثبت داریم. فرض کنید کالایی به قیمت 20 تومان به فروشنده فروخته می‌شود. اما به دلیل اینکه تقاضای آن زیاد است و فروشنده تعداد کمی در اختیار دارد، بر قیمت کالاها می‌افزاید و در واقع به قیمت بیشتری از ارزش واقعی، آن را عرضه می‌کند. در این حالت حباب مثبت شکل‌گرفته که نباید پایدار باشد.
حباب منفی: در حالتی که قیمت تقاضا از قیمت عرضه کالا بیشتر باشد، حباب منفی داریم. لازم به ذکر است که حباب منفی در بازار طلا دیده نمی‌شود و در اغلب مواقع حباب مثبت است. به طور کلی اغلب در بازار ایران و در هیچ صنفی غالبا حباب منفی دیده نمی‌شود. حباب منفی در واقع به دو عامل اشاره دارد: عدم وجود تورم و ثبات در بازار و تناسب در بین عرضه و تقاضا
عوامل موثر بر ایجاد حباب مثبت
در شرایط فعلی و اتفاقات موجود، از طرفی مرتبط بودن برخی اتفاقات و بازارها با یکدیگر و وجود عواملی از قبیل تحریم، طمع فروشندگان، نبودن تناسب میان عرضه و تقاضا و نرخ مشخص، حباب مثبت در بسیاری از کالاها دیده می‌شود. این نوسان و عدم ثبات باعث شده تا ارزش پول و توان خرید کاهش پیدا کند.
از طرفی افرادی که موثر هستند و در مشاغل آزاد فعالیت دارند نیز، سودی فراتر از ارزش کالا طلب می‌کنند تا بتوانند در حوزه‌های دیگر هزینه‌های اضافه را پرداخت کنند. طمع نیز بسیار در افراد بیشتر شده است. موارد زیر بیشترین نقش در تشکیل حباب در بازار طلا را ایفا می‌کنند به همین خاطر آن‌ها را بیان خواهیم کرد:
افزایش سرمایه در بازار
تنها دولت و بانک مرکزی می‌توانند این افزایش سرمایه را ایجاد کنند. در این حالت سرمایه‌ای بدون پشتوانه به بازار تزریق می‌شود و با بر هم زدن میزان عرضه و تقاضا حباب مثبت قیمتی شکل می‌گیرد. در این حالت به دلیل وجود حجم کلان سرمایه، از طرفی کاهش کالای مصرفی و اختلال در عرضه و تقاضا، تورم و افزایش قیمت رخ می‌دهد.
کمیاب‌شدن کالا
به دلیل تقاضا زیاد، احتکار و عوامل طبیعی دیگر ممکن است یک کالا کمیاب شود. در این حالت نیز حباب مثبت قیمتی شکل می‌گیرد. در پی این اتفاقات عده‌ای کسب سود می‌کنند. در واقع برخی مواقع افراد به خاطر کسب نوسان، با ایجاد اخبار یا جمع‌آوری یک کالا از بازار باعث افزایش نرخ‌ها می‌شوند. در بازار طلا افرادی که دنبال دریافت نوسان هستند کم نیست.
میل به افزایش قیمت
علاقه برخی از مردم به بالاتر رفتن قیمت و پرداخت قیمت‌های بالاتر به امید افزایش قیمت‌ها، باعث می‌شود بازار از تعادل خارج شود. طمع افراد و افکار اشتباه رایج در عوام، همواره در هر بازاری باعث ایجاد حباب می‌شود. برخی این‌طور می‌نگرند که بالا رفتن قیمت طلا خریداری شده باعث سود آن‌ها است. در واقع نه تنها باعث منفعت نیست بلکه باعث زیان در حوزه‌های دیگر نیز می‌شود.
اختلال در بازاری مانند طلا می‌تواند بر پیکره کلی هزینه‌های ما در اصناف مختلف تغییر و افزایش ایجاد کند.
عوامل موثر برایجاد حباب منفی
تولید و عرضه بیش از حد
وقتی حجم کالای مورد نظر بیش از تقاضا باشد، قیمت کاهش می‌یابد. به دلیل تولید یا عواملی مانند قاچاق، میزان موجودی یک کالا افزایش پیدا می‌کند. رونق تولید در رونق کسب و کار و چرخه اقتصادی بسیار مهم است. با افزایش میزان تولید، اشتغال بیشتری نیز فراهم می‌شود. با مشغول به کار شدن افراد، توانایی مالی آن‌ها افزایش می‌یابد و با افزایش درآمد، چرخه مالی بیشتری ایجاد می‌شود. این گونه است که همه عوامل به هم مربوط و بر هم تاثیر گذارند.
تغییر کالا
وقتی سرمایه‌گذاران از کالایی به کالای دیگر می‌روند، در واقع در کالای اول افت قیمت و حباب منفی ایجاد می‌شود. به دلیل کاهش تقاضا، از طرفی ثابت بودن حجم عرضه، قیمت و ارزش این کالا نیز کم می‌شود. عده‌ای از سرمایه‌گذاران، برای کسب سود بیشتر، از این روش استفاده می‌کنند و باعث کاهش ارزش یک کالا و افزایش ارزش کالایی دیگر می‌شوند.
پیش‌بینی کاهش قیمت
هنگامی‌که پیش‌بینی شود کالایی با کاهش قیمت روبرو است، تقاضا برای آن کم می‌شود. این امر باعث تشکیل حباب منفی است. این گونه فعالیت‌ها توسط افراد با تجربه و بر اساس استراتژی آن‌ها انجام می‌شود. افراد عادی نیز با این تغییر مسیر‌ها همسو می‌شوند و می‌توانند روند کلی را تغییر دهند.
حباب طلا
هنگامی‌که قیمت طلا نسبت به قیمت جهانی بیشتر باشد، حباب مثبت شکل‌گرفته و پیش‌بینی می‌شود که قیمت طلا کاهش یابد. هرچه حباب مثبت کمتر و به صفر نزدیک‌تر باشد، برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است. اگر قیمت طلا نسبت به قیمت جهانی کمتر باشد، حباب منفی شکل‌گرفته که انتظار بالا رفتن قیمت وجود دارد. در ایران حباب منفی کمتر شکل می‌گیرد.
حباب سکه
نسبت ارزش طلای سکه به قیمت بازار آن باعث ایجاد حباب سکه می‌شود. عوامل متعددی سبب این امر می‌شوند. مورد اول اینکه سکه سالانه به تعداد مشخصی ضرب می‌شود و افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت می‌شود. در بین سکه‌های طرح قدیم و امامی، سکه‌های امامی متقاضی بیشتری دارند که قاعدتا حباب آن نیز از حباب سکه‌های طرح قدیم بیشتر است.
مورد بعدی تفاوت تقاضا برای نیم و ربع سکه، نسبت به تمام سکه است. با وجود اینکه وزن نیم و ربع سکه دقیقا نصف و یک چهارم تمام سکه است، اما این دو سکه با قیمت بیشتر معامله می‌شوند و حباب دارند، به دلیل اینکه مبلغ کمتری دارند و استفاده آن‌ها برای هدیه دادن بیشتر است.
نحوه محاسبه حباب طلا و سکه
ابتدا باید یک سری اطلاعات را بیان کنیم:
هر اونس طلا ۱/۳۱ گرم است.
عیار سکه‌های ضرب شده در ایران ۶/۲۱ یا همان 22 است، که به طلای عیار 900 نیز معروف است.
سکه تمام ۱۳۳/۸ گرم است.
نیم‌سکه معادل ۰۶۶/۴ گرم است.
ربع‌سکه معادل ۰۳۲/۲ گرم است.
حال برای به دست آوردن قیمت انس جهانی و یک گرم طلا، انجام مراحل زیر لازم است. ابتدا قیمت انس جهانی را در قیمت روز دلار ضرب کنید. حال قیمت اونس طلا بر اساس ریال مشخص است.
با تقسیم این عدد بر۱/۳۱، قیمت یک گرم طلای 24 عیار به دست می‌آید.
از تقسیم عیار 24(انس طلای جهانی بر مبنای عیار 24 است) بر عیار 22 (عیار سکه‌های ضرب شده در ایران)عدد 9/0 به دست می‌آید که در واقع تبدیل عیار نیز انجام شد.
حال وزن سکه را در 9/0 ضرب کنید و به حق ضرب که عددی بین 5 الی 7 هزار تومن است اضافه کنید.
حق ضرب +(وزن سکه ×۰.۹) × (نرخ دلار ازاد × قیمت اونس طلا جهانی) /۳۱.۱
عدد به دست آمده را در گرم طلای موجود ضرب کنید. حاصل را از مبلغ بازار سکه طلا کم کنید. حباب قیمتی به‌دست می‌آید.
کلام آخر
قیمت طلا به دلیل داشتن اونس جهانی و فرمول خاص برای تعیین حباب، امکان تشخیص و محاسبه حباب را به ما می‌دهد. حباب طلا از مقایسه قیمت طلا با اونس جهانی مشخص می‌شود. حباب سکه نیز از مقایسه ارزش طلای مصرف شده در آن با ارزش طلا برای هر یک گرم محاسبه می‌شود.
سکه طلا به دلیل ضرب محدود و تقاضای گوناگون برای انواع آن، حباب بالاتری نسبت به طلا دارد.
فرمول محاسبه حباب قیمتی در اختیار شما قرار داده شد و پیش نیازهای موجود را برایتان شرح دادیم. با توجه به اطلاعات به دست آمده در این مقاله، می‌توانید با علم بیشتری در بازار طلا سرمایه گذاری کنید. ضمنا با استفاده از فرمول می‌توانید تبدیل‌های لازم را به آسانی انجام دهید.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)