آموزش اندیکاتور ایچیموکو در تحلیل تکنیکال

برای موفقیت در بازارهای مالی مانند بازار بورس، یادگیری روش‌های تحلیل بازار و تکنیک‌های معامله‌گری از اهمیت بالایی برخوردار است. از اصلی‌ترین مهارت‌هایی که هر معامله‌گر باید آن را بیاموزد می‌توان به تابلوخوانی بورس، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال اشاره کرد و مراحل پیشرفته‌تر آموزش بورس شامل آموزش نمودار شمعی و آموزش صفر تا صد پرایس اکشن می‌شوند. نمودار شمعی دارای انواع گوناگونی است که در تحلیل بازار سهام کاربرد فراوانی دارند. یکی از اندیکاتورهایی که تحلیلگران آن را هم در تحلیل تکنیکال و هم به عنوان تکمیل‌کننده نمودار شمعی می‌دانند، ایچیموکو نام دارد. این اندیکاتور با توجه به نتایج دقیق و کاملی که ارائه می‌دهد، به عنوان یک استراتژی معاملاتی شناخته می‌شود و کارشناسان بورسی بسیاری از این استراتژی در انجام معاملات خود بهره می‌برند.

بنابراین در ادامه این مقاله قصد داریم به معرفی نمودار ایچی موکو، استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو و کاربرد بخش‌های مختلف آن بپردازیم.

شکل‌گیری نمودار ایچیموکو

شکل‌گیری نمودار ایچیموکو به حدود سال‌های 1930 میلادی باز می‌گردد. این نمودار با نام اصلی Ichimoku Cloud Chart توسط یک روزنامه‌نگار ژاپنی به اسم Goichi Hosoda طراحی شد. البته تکمیل و اصلاح نمودار ایچیموکو برای 30 سال به طول انجامید و سرانجام در 1960 به عنوان یک روش در اختیار عموم قرار گرفت.

در دهه 90 میلادی که انجام محاسبات مالی از طریق کامپیوتر گسترش یافت، اندیکاتور ایچیموکو مورد توجه تحلیل‌گران غربی قرار گرفت و با اعمال تغییراتی در آن، پس از مدتی به صورت گسترده در بازارهای مالی کاربرد یافت. امروزه نمودار ایچی‌موکو در بازارهای مالی با نام‌های «چارت تعادلی» و «نمودار ابرها» هم شناسایی می‌شود. این نمودار یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای پیش‌بینی آینده سهام به شمار می‌آید که اغلب تحلیلگران تکنیکال از آن استفاده می‌کنند.

 استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو

طراحی اولیه ایچیموکو بر این منوال بود که معامله‌گر در یک نگاه بتواند دید خوبی نسبت به روند حرکت قیمتی و پیش‌بینی آینده سهم به دست آورد، اما با تغییراتی که به مرور در آن صورت گرفت تبدیل به یک استراتژی معاملاتی شد که می‌تواند به صورت مستقل هم مورد استفاده قرار بگیرد.

استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو در وهله اول به کاهش ریسک و سپس افزایش بازدهی تاکید دارد. استراتژی معاملاتی ایچیموکو در قالب یک اندیکاتور به کمک معامله‌گران می‌آید که شما می‌توانید با مطالعه مقاله “اندیکاتور چیست و چه کاربردی دارد” اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید. بنابراین برای یادگیری آن، آشنایی با روش تحلیلی تکنیکال الزامی است. به عبارت دیگر سیستم معاملاتی ایچیموکو تکمیل یافته نمودارهای شمعی اولیه است، اما از آن جایی که برای استفاده از آن باید با نمودارهای تکنیکالی آشنا بود، در حال حاضر به عنوان زیرمجموعه این روش تحلیلی آموزش داده می‌شود.

اجزای ایچیموکو

نمودار ایچیموکو از 4 بخش: تنکان – کیجون – کومو (سنکو A – سنکو B) و چیکو تشکیل شده است. این بخش‌ها در کنار یکدیگر می‌توانند نتایج دقیقی را در راستای تشخیص روند سهم، تشخیص قدرت روند جاری، کشف نقاط حمایت و مقاومت، به دست آوردن سیگنال ورود به سهم و خروج از آن، تشخیص نقاط برگشت قیمت و تعیین حد ضرر و آنالیز سهم در بازه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت حاصل کنند.

در تصویر زیر نمونه‌ای از بخش‌های نمودار ایچیموکو را مشاهده می‌کنیم. در ادامه هر یک از این بخش‌ها در سیستم معاملاتی ایچی موکو توضیح داده خواهند شد.

تنکان در نمودار ایچیموکو

تنکان (Tenkan) در نمودار ایچیموکو که به آن تنکان‌سن (Tenkan Sen) هم می‌گویند، اولین بخش در تصویر بالا است. تنکان در حقیقت یک خط تبدیل است که با میانگین گرفتن بیشترین قیمت بالای کندال استیک و کمترین قیمت پایین کندال استیک 9 دوره اخیر به دست می‌آید:

2 ÷ (کمترین قیمت پایین کندال استیک 9 دوره اخیر + بیشترین قیمت بالای کندال استیک 9 دوره اخیر) = تنکان

بیشترین قیمت بالای کندال استیک یعنی زمانی که عرضه بیشتر از تقاضا است و کمترین قیمت پایین یعنی زمانی که تقاضا از عرضه پیشی می‌گیرد. نتیجه محاسبه میانگین تنکان، یک قیمت تعادلی را اختیار شما می‌گذارد و در نمودار در قالب خط تبدیل شناسایی می‌شود.

افرادی که با نمودارهای تحلیل تکنیکال آشنا هستند، خطوطی مشابه تنکان در نمودار ایچیموکو را به شکل میانگین متحرک نمایی (EMA) و میانگین متحرک ساده (SMA) مشاهده کرده‌اند. اما دقت کنید که EMA و SMA نوسانات کمتری را در نمودار تجربه می‌کنند، بنابراین دقت آن‌ها نسبت به تنکان کمتر است.

کیجون در نمودار ایچیموکو

کیجون (Kijun) دومین بخش در نمودار ایچیموکو است که به آن کیجون سن (Kijun Sen) می‌گویند. کیجون از محاسبه میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت 26 دوره قبل بدست می‌آید:

2 ÷ (بالاترین قیمت ۲۶ دوره قبل + پایین‌ترین قیمت ۲۶ دوره قبل) = کیجون

کیجون در نمودار ایچیموکو به عنوان خط پایه شناسایی می‌شود. بنابراین اگر قیمت‌ها در بالای کیجون قرار بگیرند، روند صعودی است و اگر قیمت‌ها در پایین خط پایه باشند، روند نزولی خواهد بود. پس می‌توان کیجون را قیمت تعادل یا نقطه برابری عرضه و تضای سهم هم به حساب آورد. دقت کنید که کیجون هم مانند تنکان از دقت بالایی برخوردار است و نتایجی که کیجون در نمودار ایچیموکو نشان می‌دهد با تاخیر در EMA و SMA بروز می‌کنند.

کومو در نمودار ایچیموکو

کومو مهم‌ترین قسمت استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو است و در نمودار ایچیموکو از دو بخش سنکو A و سنکو B تشکیل می‌شود.

سنکو A: از میانگین نتایج تنکان و کیجون بدست می‌آید و برای پیش‌بینی 26 روز آینده سهم کاربرد دارد. به عبارتی اگر تنکان و کیجون را با یکدیگر جمع و بر عدد 2 تقسیم کنیم، سنکو A مربوط به 26 روز آینده سهم مد نظر را خواهیم داشت.

2 ÷ (کیجون + تنکان) = سنکو A

سنکو B: از میانگین بیشترین نقطه بالا و کمترین نقطه پایین 52 روز گذشته بدست می‌آید و 26 روز آینده سهم مدنظر را پیش‌بینی می‌کند.

2 ÷ (بیشترین نقطه بالا + کمترین نقطه پایین) = سنکو B

در واقع عدد 52 در این فرمول مثل یک حلقه است و برای درک بهتر آن می‌توانید از تصویر زیر کمک بگیرید.

بنابراین سنکو B که امروز به دست می‌آوریم، حاصل 26 روز قبل سهم و پیش‌بینی 26 روز آینده آن است. حال اگر خط سنکو B روند صعودی داشته باشد قیمت سهم در آینده بیشتر و اگر روند نزولی داشته باشد، قیمت سهم در آینده کمتر خواهد شد.

همواره یکی از خطوط سنکو A یا سنکو  B بالاتر قرار دارد و به عبارتی یک فاصله میان این دو سنکو وجود دارد که آن را ابر کومو می‌نامیم. ابر کومو دقیقا همان جایی است که در استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو بسیار مهم شناسایی می‌شود. چرا که:

• اگر قیمت حال حاضر سهم بالای ابر کومو باشد، روند آن را صعودی در نظر می‌گیریم.
• اگر قیمت حال حاضر سهم پایین ابر کومو باشد، روند آن را نزولی در نظر می‌گیریم.
• اگر قیمت حال حاضر سهم در میانه ابر کومو باشد، روند را با ثبات و بدون تغییر در نظر می‌گیریم.

چیکو در نمودار ایچیموکو

چیکو (Chikou) یا چیکوسن (Chikou Sen) آخرین بخش در نمودار ایچیموکو است. چیکو در لغت به معنای دره کم عمق و در نمودار به معنای خط با تاخیر است. چیکو قیمت فعلی بازگشته از 26 دوره گذشته را نمایش می‌دهد و در واقع می‌توان از قیمت 26 روز قبل به عنوان نقطه حمایت یا مقاومت استفاده کرد.

از چیکو در نمودار ایچیموکو به عنوان تاییدیه برای پیش‌بینی صورت گرفته هم استفاده می‌شود. به این صورت که اگر چیکو پایین‌تر از قیمت 26 روز قبل باشد، روند نزولی و اگر چیکو بالاتر از قیمت 26 روز قبل باشد، روند صعودی است. حال این نتیجه را باید با نتایج پیش‌بینی حاصل از بخش‌های دیگر نمودار مقایسه کرد. منطبق بودن این نتایج دلیل دیگر بر دقت استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو است.

نکات استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو

ایچیموکو یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای انجام معاملات در بازار بورس است، اما نکاتی در استفاده از استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو وجود دارد که باید قبل از انجام معامله آن‌ها را در نظر گرفت:

• یکی از عقایدی که در تحلیل تکنیکال بر آن تاکید می‌شود، حافظه بازار است. حال هر چقدر تعداد معامله‌گران سهمی بیشتر باشد، حافظه آن قوی‌تر و هر چقدر تعداد معامله‌گران سهم کمتر باشد، حافظه بازار ضعیف‌تر خواهد بود. در استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو هم نتایج از تکرار الگوها حاصل می‌شود. بنابراین از این استراتژی برای سهام پر حجم و دارای حافظه قوی استفاده کنید. به عبارتی وقتی در گذشته الگوی قوی برای سهمی تشکیل نشده باشد، چطور می‌توان تکرار آن‌ها را پیش‌بینی کرد الگوی قبلی باید قدرتمند باشد تا مجددا تکرار شود. پس از استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو برای پیش‌بینی آینده سهام کم‌حجم استفاده نکنید.
• یکی از دوره‌های آموزشی بورس، روانشناسی بازار بورس نام دارد. دانشی که در این دوره به دست می‌آید در استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو نیز کاربرد دارد. وقتی اکثریت سرمایه‌گذاران روند صعودی یا نزولی در یک سهم را پیش‌بینی کنند، تصمیمات آن‌ها در راستای همان پیش‌بینی است و این موضوع به خوبی در نمودار ایچیموکو قابل مشاهده خواهد بود. پس زمانی که با این مورد در نمودار مواجه شدید، در روند صعودی هر کاهش قیمتی را فرصتی برای خرید و در روند نزولی هر افزایش قیمتی را فرصتی برای فروش در نظر بگیرید. دقت کنید که اگر خلاف آن چه نمودار از رفتار سرمایه‌گذاران به شما نشان می‌دهد عمل کنید، متحمل ضرر در آن سهم خواهید شد.
• زمان برداشت سود در استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو اهمیت بالایی دارد. مثلا زمانی که قیمت در ناحیه‌ای بالاتر از تنکان بسته می‌شود، شما می‌توانید بخشی از سود را برداشت کنید. در ادامه قیمت یا به روند صعودی ادامه می‌دهد و در بالای کیجون بسته می‌شود یا نزولی شده و در پایین تنکان بسته خواهد شد. اگر روند همچنان صعودی بود می‌توانید از خرید سهم صرف نظر کنید و مابقی آن را به فروش برسانید. اگر روند نزولی شد تا زمان رسیدن قیمت بسته شدن به بالاتر از تنکان صبر کنید. پس از رسیدن به این بخش نیمی از سود را برداشت و نیم دیگر به عنوان حد ضرر در بالای کیجون در نظر بگیرید.

سخن آخر

استراتژی معاملاتی به سبک ایچیموکو یکی از پیچیده‌ترین روش‌هایی است که تحلیل‌گران بازار بورس از آن استفاده می‌کنند اما دقیق بودن نتایج، سودی که از این پیش‌بینی برای معامله‌گر حاصل می‌شود و کنترل ریسک در آن، باعث محبوبیت هر چی بیشتر ایچی موکو شده است. استراتژی معاملاتی ایچیموکو علاوه بر دقت، از گستردگی فراوانی برخوردار است، چنان چه در بازارهای بین‌المللی مانند فارکس هم به کار برده می‌شود و بزرگترین تحلیلگران تاییدیه محاسبات خود در دیگر روش‌ها را از طریق رسم نمودار ایچیموکو به دست می‌آورند.