ارزش خالص دارایی (NAV) چیست؟

تمام افرادی که قصد ورود به بازار سرمایه را دارند با هدف اصلی افزایش دارایی خود در این راستا گام برمی‌دارند. در این فرآیند گزینه ارزش ناخالص دارایی برای تمام سرمایه‌گذاران از عوامل خیلی مهم به شمار می‌آید. همان‌طور که می‌دانید به منظور تحقق یک سرمایه‌گذاری موفق در بازار سرمایه شما باید از ابزارهایی نظیر تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی استفاده کنید تا نسبت به نقطه مناسب برای خریدوفروش سهم و با استفاده از ارزش خالص دارایی اقدام کنید.

برای آشنایی با دو رکن اساسی در بازار سرمایه می‌توان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد که در ایران به بهترین شکل خدمات مالی و مدیریت آن را ارائه می‌دهند. دارایی این صندوق‌ها بیشتر اوراق بهادار و دارایی‌های مالی است. در این مقاله بیشتر قصد داریم به مفهوم ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بپردازیم. به منظور آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست؟

NAV که در فارسی به آن ناو سهم هم میگویند در اصل مخفف کلمه Net Asset Value است که به معنای ارزش خالص دارایی است. در واقع از این معیار به منظور نمایش تمامی ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. از NAV می‌توان به عنوان ابزاری برای مقایسه عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد. به زبان ساده NAV به عنوان یک شاخص در بازار سرمایه است که با استفاده از می‌توان برای ارزشیابی و محاسبه ارزش ذاتی سهم اقدام کرد این فرآیند برای صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری هم صادق است.

نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی ها یا نحوه مساحبه NAV؟

همان‌طور که بیان شده، NAV نمایش دهنده ارزش خالص صندوق های سرمایه گذاری یا ارزش خالص شرکت های سرمایه‌گذاری است و این عامل با در نظر گرفتن کل دارایی‌ها و بدهی‌های مجموعه مورد محاسبه قرار می‌گیرد. به منظور درک بهتر به فرمول نحوه محاسبه ارزش خالص داریی دقت نمایید:

NAV= بدهی‌ها – ارزش کل دارایی‌ها

در ادامه لازم به ذکر است که به این نکته اشاره کنیم برای به دست آوردن ارزش خالص دارایی هر سهم (NAVPS) می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بررسی NAV آن‌ها

صندوق سرمایه گذاری چیست؟ صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از بهترین موقعیت‌های سرمایه‌گذاری برای تمامی افراد در بازار سرمایه محسوب می‌شوند. این امکان بیشتر برای افرادی که اطلاعات و علم کافی نسبت به معاملات و بازار بورس ندارند یا وقت کافی برای خریدوفروش سهام ندارند، بهتر و مناسب‌تر است.

به منظور سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) بسیار مهم است شما با استفاده از آن می‌توانید عملکرد صندوق موردنظر را بررسی و ارزیابی نمایید. سرمایه‌گذاران به منظور سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها از طریق خرید واحد‌های صندوق اقدام می‌کنند و با این کار در دارایی صندوق نیز سهیم خواهند شد پس این امر که هر سرمایه‌گذار ارزش خالص دارایی صندوق را بداند، یکی از مهم‌ترین بخش‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. قسمتی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری از سهام شرکت‌های بورسی تشکیل شده است که بنا به طبیعت بازار بورس، ارزش این سهم‌ها در روزهای مختلف ممکن است تغییر کند و دچار نوسانات مختلف شود افزون بر این مورد، سود سهام تقسیم‌ شده توسط شرکت‌ها نیز به دارایی صندوق اضافه شده و ارزش دارایی‌های آن و به دنبال آن، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد. این نکته شایان ذکر است که ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز معاملاتی مورد محاسبه و ارزیابی قرار گرفته و در سایت مربوط به صندوق اطلاع‌رسانی می‌شود.

در بخش‌های قبلی به بدهی‌های صندوق‌ها هم اشاره کردیم حال اگر در این بخش بخواهیم بدهی‌های صندوق‌ را از دارایی‌های خود صندوق کسر کنیم، ارزش خالص کل دارایی صندوق مدنظر به دست می‌آید. در گام بعدی اگر عدد به دست آمده را بر تمام واحدهای صندوق تقسیم کنیم، ارزش خالص هر واحد صندوق به دست خواهد آمد. با این اوصاف ارزش سهام هر واحد صندوق به عنوان یک معیار برای بررسی و تصمیم‌گیری در حوزه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید.

منظور از NAV صدور چیست؟

منظور از NAV صدور همان مبلغی است که هر سرمایه‌گذار برای خرید هر واحد جدید صندوق پرداخت می‌کند. این رقم معمولاً کمی بیشتر از ارزش خالص هر واحد خواهد بود. این اختلاف به این دلیل است که مدیر صندوق به منظور خرید اوراق بهادار جدید الزاماً باید یک هزینه‌ای را به منظور کارمزد پرداخت کند و برای این که این کارمزد یا هزینه به سرمایه گذران قبلی موکول نشود، از سرمایه‌گذاران جدیدی که به صندوق وارد می‌شوند دریافت می‌شود.

منظور از NAV ابطال چیست؟

در فرآیند سرمایه‌گذاری در صندوق ممکن است که سرمایه‌گذار بنا به هر دلیلی نیاز به سرمایه خود داشته باشد و به همین منظور قصد فروش واحدهای خود را داشته باشد که در این پروسه قیمت واحدها به صورت NAV ابطال مورد محاسبه قرار می‌گیرد. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد، یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته می‌شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.

بررسی نکاتی در خصوص NAV هر سهم

تا این بخش از مقاله به ارزش خالص دارایی صندوق و شرکت‌های سرمایه‌گذاری آشنا شدیم، در ادامه به برخی نکات پیرامون NAV شرکت‌های سرمایه گذاری در ایران خواهیم پرداخت:

• شرکت‌های سرمایه گذاری بورسی در ایران بیشتر از نوع سرمایه ثابت بوده و طبق چهارچوب‌ها و قوانین وضع شده در کشور این شرکت‌ها ملزم به محاسبه NAV نیستند.
• معمولاً برخی از شرکت‌های سرمایه گذاری در ایران علاوه بر خدمات مدیریت دارایی و امور سرمایه گذاری به مدیریت سایر شرکت‌ها تحت عنوان هلدینگ مشغول هستند. همین عامل باعث بروز پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم خواهد شد.
• در غالب شرکت‌های سرمایه گذاری بورسی چند مورد مشاهده شده است که دارای سبد سهام غیر بورسی هستند. دارایی‌های غیر بورسی بخش اعظمی از شرکت‌های سرمایه گذاری بورسی را تشکیل می‌دهند و همین امر منجر می‌شود که محاسبه NAV آن، دچار پیچیدگی‌های شدید شود.
• برخی از شرکت‌های سرمایه گذاری علاوه بر فعالیت‌های مرتبط در فرآیند سرمایه گذاری مشغول به امور خدماتی و تولیدی هستند. در همین راستا محاسبه NAV هر سهم در این شرکت‌ها دشوار خواهد شد.
• زمانی که گزارش پرتفوی سرمایه گذاری بعضی از شرکت‌های سرمایه گذاری بورسی منتشر می‌شود دارای اعداد و ارقام بسیار بیشتری نسبت به سایر شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس و خارج از بورس هستند. همین امر منجر می‌شود که محاسبه NAV چنین شرکت‌هایی دارای شفافیت کافی نباشد.

با توجه به مطالب بالا می‌توان گفت در فرآیند محاسبه NAV هر سهم در بازار سرمایه، برخی مشکلات و نارسایی‌ها وجود دارد.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله اشاره شد ارزش خالص دارایی یا همان NAV نشان دهنده کل خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت یا صندوق سرمایه گذاری است. شایان ذکر است که بررسی و ارزیابی NAV در صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه گذاری به صورت جداگانه و راهکارهای متفاوت، انجام می‌شود؛ بنابراین NAV در صندوق‌های سرمایه گذاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و از آن به عنوان یک معیار به منظور مقایسه صندوق‌های سرمایه گذاری جهت انتخاب صندوق بهتر استفاده می‌شود. محاسبه NAV برای صندوق‌های سرمایه گذاری به صورت روزانه انجام می‌شود و در انتهای هر روز در سایت مربوط به صندوق منتشر می‌شود. در شرکت‌های سرمایه گذاری فرآیند به این شکل نیست بنا به نکاتی که در بخش قبلی اشاره شد، محاسبه NAV این شرکت‌ها بعضاً با برخی مشکلات و مسائل روبرو شده و شفافیت کافی در آن وجود ندارد.